Dù số bài thi tốt nghiệp THPT quốc gia tại Sơn La đã phát hiện được nâng điểm với 44 bài thi môn ngữ văn, thấp hơn so với 330 bài thi của 114 thí sinh ở Hà Giang, song không phải vì thế mà mức độ sai phạm ở Sơn La kém trầm trọng hơn. Sự khó khăn trong quá trình xác minh, điều tra ở Sơn La phần nào cho thấy sự tinh vi, tổ chức chặt chẽ nhằm thực hiện hành vi gian lận điểm thi.
Những ai đã "nhúng chàm" trong bê bối gian lận điểm thi THPT quốc gia năm nay rồi đây chắc chắn sẽ bị cơ quan điều tra đưa ra ánh sáng và chịu sự trừng phạt thích đáng của pháp luật. Cùng với đó, những lỗ hổng của việc tổ chức thi cũng được chỉ ra để "bịt" lại, phòng ngừa bị lợi dụng để gian lận trong tương lai.
Vụ bê bối gian lận điểm thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2018 rồi cũng sẽ khép lại song "dư chấn" của nó đối với những người liên quan, rộng hơn là với nền giáo dục và xã hội, có thể là những "di chứng" rất lâu dài.
114 thí sinh ở Hà Giang được nâng điểm, 44 bài thi ngữ văn được nâng điểm đồng nghĩa với 44 thí sinh ở Sơn La được nâng điểm, tức là hơn 150 thí sinh lẽ ra đã có thể "vượt vũ môn" thành công, bước chân vào giảng đường đại học như mơ ước. Liệu những thí sinh này có biết họ đã được "nâng đỡ" gian lận điểm thi? Khó có thể có câu trả lời chính xác song chắc không ít trong số đó biết bởi điểm công bố chênh lệch quá nhiều so với điểm thực mà họ đạt được.
Những người đã bước vào ngưỡng cửa quan trọng bậc nhất của cuộc đời bằng sự gian lận thì liệu họ có dừng lại trong tương lai? Sự gian dối sẽ còn đeo bám họ tới đâu trong cuộc đời dài sau này? Sự gian lận của họ hôm nay tước đi cơ hội vào đại học của thí sinh xứng đáng khác thì sau này sẽ tước đi những gì nữa?...
Những thí sinh bị chiếm mất chỗ trong giảng đường đại học sẽ suy nghĩ gì khi biết thủ đoạn gian lận đã tước đoạt của họ cơ hội thuận lợi đầu tiên để vào đời? Khi những "chủ nhân tương lai" được nuôi dưỡng trong môi trường mà họ chứng kiến nỗ lực, thực lực và tài năng cá nhân không mang nhiều ý nghĩa. Thành công có thể còn đến dễ dàng hơn qua con đường gian lận, tiêu cực, mờ ám. Điều đó có thể tạo ra sự tổn thương không nhỏ đối với nền tảng niềm tin của xã hội.
Vì lợi ích 10 năm trồng cây, vì lợi ích 100 năm trồng người. Con người là một nhân tố quyết định tới sự phát triển và thịnh vượng. Những tác động như vụ gian lận điểm thi hiện nay ảnh hưởng khôn lường tới nhân tố con người, theo nhiều chiều khác nhau. Vụ gian lận điểm thi như một vết đinh đóng lên tấm kính lớn, vết rạn ban đầu chỉ rất nhỏ nhưng qua thời gian nó sẽ kéo dài, lan rộng, nứt gãy...
Bê bối gian lận điểm thi năm nay vì thế cần phải được xử triệt để, tận gốc rễ, đồng thời phải làm sao không để tái phát trong thời gian tới.
