Đến CLB Đồng Tâm Long An (ĐTLA), hỏi tên anh Trần Văn Bé - trợ lý ngôn ngữ- không ai không biết. Bảy năm gắn bó cùng đội bóng, trải qua biết bao thăng trầm, người đàn ông có nước da ngăm đen, chất giọng khi trầm khi bổng, lúc liến thoắng nhưng có lúc lại rất từ tốn ấy được xem là một thành viên không thể thiếu trong “đại gia đình” gồm có đủ cả người Á-Âu-Phi-Mỹ.
Giỏi ngoại ngữ nhờ làm lính đặc công
Anh Bé sinh ra trong một gia đình có 7 anh chị em ở huyện Nghi Xuân – tỉnh Hà Tĩnh, nơi được xem là vùng đất học, từng đóng góp cho VN rất nhiều danh nhân văn hóa, quân sự như đại thi hào Nguyễn Du, nhà thơ Nguyễn Công Trứ, danh tướng Nguyễn Xí... Có lẽ vì thế mà anh rất mê học hỏi, tìm tòi sự mới lạ, nhất là ngoại ngữ. Gia nhập quân ngũ lúc 19 tuổi, năm 1985, anh Bé được cử đi học sĩ quan đặc công ở Cuba, quốc gia sử dụng ngôn ngữ chính là tiếng Tây Ban Nha. Nhờ vậy, trình độ tiếng Tây Ban Nha của anh càng lúc càng được nâng cao.
Sau khi kết thúc chuyến du học tại Cuba và một số quốc gia khác, anh Bé trở về VN để tiếp tục công việc học tập. Anh bộ đội đặc công dành toàn bộ thời gian học thêm 4 năm chuyên ngành kinh tế ở Đại học Đà Lạt và 3 năm tiếng Anh hệ tại chức. Ngoài ra, anh Bé còn tìm hiểu những mối liên hệ tương đồng giữa hai thứ tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha để tự học thêm một ngoại ngữ nữa. Chính ngôn ngữ của người Bồ này sau đó đã giúp anh tiếp cận với bóng đá.
Bén duyên với “Gạch”
Mùa bóng 2001-2002, ngay sau khi Chủ tịch Công ty Gạch Đồng Tâm - ông Võ Quốc Thắng – đầu tư, sáp nhập CLB bóng đá Long An vào chung với đội bóng của công ty, nắm thông tin “gạch” đã thuê HLV người Bồ Đào Nha Henrique Calisto về dẫn dắt đội, anh Bé chủ động liên hệ với “bầu” Thắng để xin làm trợ lý phiên dịch. Cái duyên của người sĩ quan đặc công với bóng đá cũng “bén lửa” từ thời điểm đó.
Ngay sau khi ký hợp đồng làm việc cho đội bóng của “bầu” Thắng, anh Bé quyết định đưa gia đình từ Đà Lạt xuống Bến Lức- Long An để có thể chu toàn mọi bề. Riêng về công việc, sự có mặt của anh Bé đã đóng góp một phần không nhỏ trong thành công của ĐTLA trong nhiều năm nay. Mọi cuộc trò chuyện trong “đại gia đình” cầu thủ, HLV của ĐTLA gồm đủ cả người Âu-Á-Phi-Mỹ đều được anh Bé ghi nhận và phản hồi lập tức bằng 4 ngôn ngữ thông dụng nhất trong đội là tiếng Anh, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và tất nhiên là cả tiếng Việt. Nhiều cầu thủ trong đội thường chọc, gọi anh Bé bằng cái tên rất hóm hỉnh “giáo sư... chiến sĩ”.
Hài hước chuyện bóng đá - phiên dịch
Tâm sự cùng chúng tôi, một cầu thủ trong đội luôn miệng nhắc đến anh Bé với sự ngưỡng mộ rất lớn. Cầu thủ này nói: “Anh Bé giỏi lắm, lại còn hài hước nữa. Nhìn anh ấy đen đen, lầm lì vậy chứ thực ra anh nói nhiều và hay chọc cười anh em lắm! Ngay cả thầy Calisto còn khoái anh nữa mà! Có bữa, do có quá nhiều cầu thủ ngoại và thầy Calisto hỏi cùng một lúc, anh em thấy anh ấy nói loạn cả lên, lúc tiếng Bồ, lúc tiếng Anh có pha luôn cả tiếng Tây Ban Nha, thế là tất cả đều mỗi người hiểu một chút, buồn cười lắm!”.
Quả thực, nhìn anh Bé làm việc trong những lúc thi đấu cũng như khi tập luyện mới thấy anh đúng là thành viên không thể thiếu trong một tập thể tây-ta đủ cả. Mỗi khi ông Calisto kêu “Bé ơi!”, anh lập tức có mặt và phiên dịch tất cả những lời truyền đạt của ông thầy người Bồ Đào Nha cho các cầu thủ. Tương tự, những cầu thủ như Kings, Isaac, Junior, Tshamala, Antonio... khi muốn trao đổi với đồng đội cũng phải nhờ đến anh.
Đóng vai trò quan trọng nhưng anh Bé rất khiêm tốn, luôn cho rằng chính công việc phiên dịch, hay thường gọi là “người rượt chữ” đã giúp bản thân anh học thêm được rất nhiều tiếng địa phương. Anh hào hứng nói: “Tôi và HLV Calisto thường sử dụng tiếng Tây Ban Nha để giao tiếp trước báo chí. Còn khi nói chuyện riêng, HLV nói với tôi bằng tiếng Bồ Đào Nha, câu nào tôi không hiểu thì ông nói lại bằng tiếng Anh hoặc tiếng Tây Ban Nha, nhờ vậy, tôi tích lũy được khá nhiều từ hay”. Chúng tôi hỏi anh sẽ tiếp tục gắn bó với công việc phiên dịch bóng đá đến khi nào, anh vui vẻ cho biết đến khi biết hết tiếng các nước thì thôi!
